Cách lấy lại tiền nenkin sau khi về nước

  Ai đã và đang làm việc thì chắc chắn đã từng đóng tiền Bảo hiểm hưu trí(厚生年金 こうせいねんきん) hoặc Bảo hiểm hưu trí tự nguyện(国民年金 こくみんねんきん) (gọi chung là nenkin) rồi đúng không ạ. Tại sao chúng ta phải đóng nenkin? Có thể hiểu nôm na nenkin là bảo hiểm hưu trí, sau này khi nghỉ hưu sẽ nhận được 1 khoản tiền phụ cấp hàng tháng từ nhà nước còn gọi là lương hưu. Tuy nhiên những người nước ngoài như chúng ta không phải ai cũng sẽ sống và làm việc ở Nhật đến già để nhận lại số tiền đó. Vậy nên chính phủ Nhật có chế độ dành cho người nước ngoài sau khi về nước được lấy lại số tiền đã đóng này và được gọi là 脱退一時金の請求(だったいいちじきんのせいきゅう）

  Ở phía trên mình có nhắc đến 2 khái niệm đó là 厚生年金 và国民年金, thì 2 loại nenkin này có thể phân biệt như sau:
・厚生年金: là chế độ dành cho những người làm việc tại công ty hay xí nghiệp sẽ đóng loại này. Thông thường phía công ty sẽ hỗ trợ 1 phần.
⇒ Những bạn làm việc ở Nhật dưới hình thức kỹ thuật viên hay thực tập sinh đều được áp dụng chế độ này.
・国民年金: là chế độ dành cho những người không làm việc ở công ty hay xí nghiệp nào cả mà lao động tự do hay tự kinh doanh sẽ đóng loại này.
Hai chế độ tên gọi khác nhau dành cho đối tượng khác nhau, nhưng về cơ bản thì đều là chế độ lương hưu.

■　Điều kiện để được nhận lại nenkin
  Về nguyên tắc thì người muốn làm thủ tục lấy lại nenkin phải thỏa mãn cả 4 điều kiện sau:
(Thời gian có thể làm thủ tục là từ khi về nước đến khi làm thủ tục phải trong vòng 2 năm (24 tháng))

　Là người không mang quốc tịch Nhật Bản
　Thời gian đã nộp tiền nenkin trên 6 tháng
　Hiện tại không sống ở Nhật
　Chưa từng có quyền lợi nhận tiện nenkin (chưa từng nhận tiền nenkin bao gồm cả tiền trợ cấp thương tật)
(Tiền trợ cấp thương tật (障害手当 しょうがいてあて) ở đây là gì? Trong thời gian bạn làm việc mà không may phát bệnh không có khả năng lao động thì nếu làm thủ tục sẽ được nhận.)


■　Các giấy tờ cần thiết khi làm thủ tục:
　Bản photo hộ chiếu (bao gồm cả trang có đóng dấu ngày xuất cảnh rời khỏi Nhật cuối cùng)
　Giấy tờ chứng nhận bạn không sống ở Nhật
　Giấy tờ có thể xác nhận được thông tin tài khoản ngân hàng bao gồm “Tên ngân hàng”, “Tên chi nhánh”,“Địa chỉ chi nhánh”, “Số tài khoản” bạn đang sở hữu ở Việt Nam có dấu chứng nhận của ngân hàng.(Nên mở tài khoản ở những ngân hàng lớn có thể nhận tiền từ Nhật)
　Sổ tay nenkin (年金手帳)
　Đơn xin hoàn trả tiền nenkin (脱退一時金請求書)
Click vào đây để đọc hướng dẫn và download form

　Sau khi chuẩn bị xong đầy đủ các giấy tờ cầ thiết theo yêu cầu của cơ quan nenkin của Nhật Bản thì bạn có thể gửi EMS đến cho cơ quan này theo địa chỉ sau:

JAPAN PENSION SERVICE
3-5-24 Takaido-nishi, Suginami-ku, Tokyo 168-8505 JAPAN

  Hoặc nếu không yên tâm bạn có thể nhờ bạn bè ở Nhật gửi đến bưu điện hoặc mang trực tiếp đến cơ quan nenkin để nộp. Trong trường hợp bạn không tự tin để tự làm thủ tục thì có thể nhờ qua các văn phòng có dịch vụ lấy nenkin tuy nhiên sẽ mất phí (thường sẽ trích phần trăm từ tiền nenkin mà bạn được nhận lại). 

  Kể từ ngày bạn gửi đơn xin hoàn lại nenkin khoảng 3-4 tháng sau Cơ quan này sẽ gửi cho bạn giấy thông báo cấp tiền nenkin vào tài khoản ngân hàng của bạn(脱退一時金支給決定通知書). Nếu giấy tờ bạn gửi bị thiếu hay sai sót thì họ sẽ gửi trả lại nên chú ý khâu chuẩn bị giấy tờ tránh mất thời gian.

■　Số tiền có thể được nhận lại:

  Đối với 国民年金 thì sẽ không bị trưng thu thuế thu nhập từ số tiền nenkin trả về, còn 厚生年金 thì sẽ bị trừ 20,42%, có nghĩa bạn sẽ được nhận lại 79,58% số tiền bảo hiểm bạn đã đóng. Còn 20,42% trên được nộp vào sở thuế. Số tiền này nếu làm thủ tục thì bạn cũng có thể lấy lại được và người ta thường gọi là “Thủ tục lấy nenkin lần 2”. Thủ tục này hơi phức tạp một chút nên Tomoni đã có bài hướng dẫn chi tiết về phần này tại đây

Bảng đối chiếu số tiền được nhận lại

     Như mình đã viết trong bài lần trước, sau khi về nước, các bạn có thể làm làm đơn xin hoàn lại phần tiền nenkin đã đóng trong thời gian ở Nhật. Số tiền này theo luật, sẽ được coi như một khoản thu nhập bạn nhận được sau khi đã nghỉ việc (tiếng Nhật gọi là 退職所得, cách đọc: たいしょくしょとく), vì vậy, bạn sẽ bị trưng thu 20% thuế thu nhập (所得税) cho khoản tiền đó ngay khi có quyết định được nhận lại tiền nenkin. Đây chính là lý do tại sao khi làm thủ tục lần 1, các bạn chỉ lấy lại được gần 80% số tiền. 

   Tuy vậy, cũng theo quy định của Nhật, thì thuế suất 20% không đánh trên toàn bộ khoản thu nhập nhận được sau khi đã thôi việc này (退職所得), mà sẽ được khấu trừ một phần không phải chịu thuế dựa trên số năm mà người đó đã làm tại công ty (勤続年数に応じた退職所得控除).

   Đối với người làm dưới 20 năm, thì số tiền khấu trừ không phải chịu thuế sẽ là:
Số tiền khấu trừ ko chịu thuế   =  Số năm làm việc liên tục tại công ty  Ｘ　40万円 

※　Nếu số tiền thôi việc nhận được <80 man thì A = 80 man.

Nguồn ảnh: http://www.photo-ac.com/

  Tức là ví dụ nếu khi thôi việc, bạn nhận được 120 man tiền thôi việc, và đã làm việc tại công ty đó 3 năm, thì số tiền khấu trừ ko phải chịu thuế sẽ là 3 năm X 40  man = 120 man –> bạn hoàn toàn không phải đóng thuế cho phần tiền 120 man nhận được này.

  Tương tự, vì số tiền nenkin nhận lại được thường chỉ ở mức trên dưới 30 man đối với các bạn tu nghiệp sinh, và trên dưới 100 man đối với các bạn kỹ sư có thu nhập thuộc vào loại khá cao, nên hầu như khoản thu nhập này sẽ được khấu trừ hết mà không phải chịu thuế. Và chúng ta sẽ lấy lại được phần thuế đã bị cơ quan thuế trưng thu thừa bằng cách làm thủ tục khai báo xin hoàn lại thuế trên quận. Thủ tục này được gọi là 確定申告( đọc là: かくていしんこく）

 

   Để có thể xin hoàn lại 20% số tiền nenkin đã bị sở thuế trưng thu ở trên, chúng ta cần hoàn thành thủ tục khai báo xin hoàn lại thuế nói ở mục 1 trong vòng 5 năm kể từ ngày rời khỏi nước Nhật.

   Tuy nhiên, không giống với khoản tiền hoàn nenkin ở lần 1 có thể nhận được bằng cả tài khoản nước ngoài, phần 20% thuế này chỉ được nhận lại bằng tài khoản của các ngân hàng trong nước Nhật. Việc này hầu như là bất khả thi đối với những người đã ra khỏi nước Nhật.

   Để khắc phục tình trạng này, bạn có thể đăng ký trước với sở thuế nơi bạn cư trú cuối cùng trước khi rời Nhật một người đại điện quản lý thuế cho mình (所得税・消費税の納税管理人đọc là しょとくぜい、しょうひぜいののうぜいかんりにん) . Người này sẽ thay mặt được bạn lên sở thuế khai báo xin hoàn thuế, nhận tiền hoàn thuế vào tài khoản của họ và sau đó gửi vào tài khoản của bạn ở nước ngoài.

Nguồn ảnh: http://www.irasutoya.com/

   Theo quy định, người quản lý thuế mà bạn đăng ký không cần là pháp nhân mà có thể là cá nhân, và có thể là người Nhật hoặc người nước ngoài đều được, miễn là đang cư trú hợp pháp trong lãnh thổ nước Nhật. Thông thường, bạn có thể nhờ bạn bè thân thiết hoặc nếu có mối quan hệ tốt với bộ phận hành chính của công ty, thì nhờ luôn họ là tốt nhất. 

   Có một số bạn chọn cách nhờ qua các công ty môi giới, các văn phòng luật để làm giúp. Khi đó, thì các công ty hay văn phòng luật  này sẽ trở thành người đại diện quản lý thuế của bạn và thay bạn làm các thủ tục mà mình đã nói ở trên. Đương nhiên, là họ sẽ thu phần trăm từ khoản tiền mà bạn nhận lại được, thường từ 2 ~ 4 man/ lần. 

 

    Dưới đây là quy trình chi tiết về 5 bước bạn (và người đại diện quản lý thuế mà bạn chỉ định) cần thực hiện để lấy lại được khoản tiền nenkin lần 2

B1. Đăng ký với sở thuế người đại diện quản lý thuế của mình trước khi rời Nhật

Chọn lựa cá nhân/ pháp nhân mà mình tin tưởng làm người đại diện quản lý thuế cho mình và đăng ký thông tin của người đó với sở thuế nơi mình cư trú cuối cùng trước khi rời Nhật (Tên tiếng Nhật là: 所得税・消費税の納税管理人の届出書 , đọc là しょとくぜい・しょうひぜいののうぜいかんりにん).  Thủ tục này tốt nhất nên hoàn thành trước khi bạn rời khỏi Nhật. Hãy lên sở thuế（税務署：ぜいむしょ）và hỏi xin đăng ký người đại diện, họ sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách khai.

Click vào đây để download form đăng ký người đại diện quản lý thuế với sở thuế và cách khai

B2. Làm thủ tục và nhận lại tiền nenkin lần 1

Sau khi bạn hoàn tất thủ tục xin lại tiền nenkin (lần 1), khoảng 3~4 tháng sau sẽ có giấy thông báo (脱退一時金支給決定通知書) về số tiền nenkin bạn sẽ được hoàn lại và số tiền thuế bạn sẽ bị trưng thu cho khoản thu nhập này (Tham khảo hình bên dưới) Tờ thông báo có ghi số thuế bị trưng thu này sẽ được dùng để đính kèm vào bộ hồ sơ xin hoàn lại phần thuế bị đóng này, nên hãy giữ nó thật cẩn thận.

B4. Tiền hoàn lại được chuyển vào tài khoản của người đại diện

Sau khi hoàn tất thủ tục, một thời gian sau sở thuế sẽ gửi giấy thông báo về việc hoàn lại số thuế bị nộp dư( chính là tiền nenkin lần 2) đến địa chỉ của người đại diện. Sau khi nhận được giấy này, khoảng một thời gian ngắn sau, tiền sẽ được chuyển vào tài khoản của người đại diện tại Nhật.

*** HÌNH GIẤY THÔNG BÁO ĐƯỢC ĐỀ CẬP Ở BƯỚC 1: